Aπαραίτητες προγεννητικές εξετάσεις!

Λίγο πριν ετοιμαστείτε για τη σύλληψη του μωρού μερικές απαραίτητες εξετάσεις θα σας βοηθήσουν να εγκυμονήσετε ομαλά!

Η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία. Στην εγκυμοσύνη αυτό μεταφράζεται σε εξετάσεις, που καλό θα είναι να κάνετε πριν μείνετε έγκυος, για να προστατεύσετε την υγεία σας, αλλά και να εξασφαλίσετε εκείνη του εμβρύου, όσο και την ομαλή έκβαση της εγκυμοσύνης.

1. Περιοδοντική εξέταση

Τι είναι; Πρόκειται για τον τυπικό καθαρισμό των δοντιών και τον έλεγχο των ούλων σας, ώστε να μην πάσχουν από μολύνσεις και ασθένειες, όπως η ουλίτιδα ή η περιοδοντίτιδα.

Γιατί τη χρειάζεστε; Πολλές εγκυμονούσες δεν δίνουν σημασία στην υγεία των δοντιών τους. Κι όμως, έχει αποδειχτεί πλέον ότι ένα ποσοστό αποβολών ή πρόωρων γεννήσεων οφείλεται στην κακή στοματική υγιεινή της μητέρας. Γι’ αυτό καλό είναι πριν καν μείνετε έγκυος να ελέγξετε τα δόντια σας. Επιπλέον κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι μεταβολές των ορμονών κάνουν τα ούλα επιρρεπή σε μολύνσεις και αιμορραγίες, γι’ αυτό καλό είναι η στοματική σας υγεία να είναι καλή για μην επιβαρυνθεί.

Πόσο συχνά; Δύο φορές το χρόνο, δηλαδή κάθε εξάμηνο θα πρέπει να ελέγχουμε τα δόντια μας, ούτως ή άλλως. Μερικές εγκυμονούσες, όμως, ίσως χρειαστεί να επισκεφθούν τον οδοντίατρο περισσότερες φορές μέσα στο χρόνο, ειδικά εάν τα ούλα τους ματώνουν τακτικά.

2. Εξέταση TSH

Τι είναι; Μια απλή εξέταση αίματος, που ελέγχει τα επίπεδα της TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη) και καθορίζει εάν έχετε υποθυρεοειδισμό, υπερθυρεοειδισμό ή εάν ο θυρεοειδής σας λειτουργεί κανονικά.

Γιατί την χρειάζεστε; Πολλές γυναίκες ανακαλύπτουν ότι έχουν πρόβλημα με τον θυρεοειδή τους στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή στη λοχεία, καθώς αυτές οι περίοδοι επιτείνουν ένα προϋπάρχον πρόβλημα με τον αδένα. Στην Ελλάδα οι περιπτώσεις υποθυρεοειδισμού είναι αρκετές, όμως οι γυναίκες δεν μπαίνουν στη διαδικασία να ελέγξουν τη λειτουργία του συγκεκριμένου αδένα. Έτσι, πολλές περιπτώσεις υποθυρεοειδισμού δεν διαγιγνώσκονται ποτέ. Όμως η κακή λειτουργία του θυρεοειδούς παίζει σημαντικό ρόλο στη γονιμότητα της γυναίκας, αφού μπορεί να εμποδίσει την ωορρηξία ενώ αυξάνει τον κίνδυνο για αποβολές ή πρόωρες γεννήσεις. Στην περίοδο της λοχείας ένα αίσθημα κούρασης, το να ξεχνάτε και το να παίρνετε βάρος είναι μεν κλασικά συμπτώματα μιας νέας μαμάς, αλλά και υποθυρεοειδισμού. Στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού τα συμπτώματα είναι ταχυπαλμία, προβλήματα ύπνου, απώλεια βάρους, που συχνά αποδίδονται σε άγχος και στρες. Ειδικά εάν θέλετε να κάνετε δεύτερο παιδί, είναι μια σημαντική εξέταση γονιμότητας. Εάν διαγνωστείτε με υποθυρεοειδισμό θα σας χορηγηθεί χάπι με συνθετική ορμόνη, που κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί να παίρνετε για μακρύ χρονικό διάστημα. Στον υπερθυρεοειδισμό η θεραπεία γίνεται με ιώδιο, ώστε να μειωθεί η παραγωγή ορμονών του θυρεοειδούς.

Πόσο συχνά; Έλεγχος μία φορά το χρόνο είναι αρκετός. Σε περίπτωση βέβαια που διαγνωστεί κάποιο πρόβλημα με το θυρεοειδή σας, ο γιατρός μπορεί να συστήσει οι εξετάσεις να γίνονται κάθε εξάμηνο.

3. Γενική αίματος

Τι είναι; Μια απλή εξέταση αίματος, που δίνει μια γενική εικόνα για την κατάσταση του ανοσοποιητικού σας συστήματος. Στη γενική αίματος καταγράφονται μεταξύ άλλων τα λευκά σας αιμοσφαίρια, τα ερυθρά, ο αιματοκρίτης, η αιμοσφαιρίνη κ.ά.

Γιατί την χρειάζεστε; Μια γενική αίματος μπορεί να σας προειδοποιήσει για πιθανή αναιμία στην εγκυμοσύνη. Αλλά και μετά την εγκυμοσύνη και πριν αποκτήσετε άλλο παιδί μπορεί να δείξει εάν έχετε αναιμία, καθώς οι γυναίκες στη λοχεία είναι ευάλωτες σε αυτή. Σε περίπτωση που υπάρχει τέτοιο πρόβλημα, ο γιατρός θα σας συστήσει να πάρετε συμπληρώματα σιδήρου και να ενισχύσετε τη διατροφή σας σε τροφές πλούσιες σε σίδηρο.

Πόσο συχνά; Μια γενική αίματος μια φορά το χρόνο είναι αρκετή, εκτός εάν ο γιατρός σας συστήσει να επαναληφθεί για κάποιον λόγο.

4. Εξέταση χοληστερίνης

Τι είναι; Μια απλή εξέταση αίματος που μετράει τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα σας. Πλέον η εξέταση της χοληστερίνης εξετάζει την ολική, την «καλή» (HDL) και την «κακή» (LDL) χοληστερίνη στο αίμα, καθώς και τα τριγλυκερίδια. Τα επίπεδα χοληστερίνης είναι ένας δείκτης για την καλή υγεία της καρδιάς.

Γιατί την χρειάζεστε; Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν είναι ο πλέον υγιεινός. Πριν λοιπόν μείνετε έγκυος, καλό είναι να ελέγξετε δείκτες όπως η χοληστερίνη και το σάκχαρο που επιβαρύνουν τον οργανισμό. Τα ιδανικά επίπεδα για την LDL είναι κάτω από 130 και για την HDL πάνω από 50.

Πόσο συχνά; Ειδικά εάν καπνίζετε, δεν ασκείστε, δεν τρώτε ισορροπημένα, έχετε αγχωτικό τρόπο ζωής ή έχετε οικογενειακό ιστορικό υψηλής χοληστερίνης, η χοληστερίνη καλό είναι να μετριέται μια φορά το χρόνο.

5. ΠΑΠ Τεστ

Τι είναι; Μια απλή ενδοκολπική εξέταση (λήψη δείγματος), που μετά στέλνεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Με το ΠΑΠ Τεστ ανιχνεύεται η ύπαρξη του ιού HPV, ενός σεξουαλικά μεταδιδόμενου ιού, ο οποίος έχει ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του τραχήλου.

Γιατί το χρειάζεστε; Το ότι είστε παντρεμένη δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να κολλήσετε τον ιό. Εάν εσείς ή ο άνδρας σας τον είχατε κάποια στιγμή πριν παντρευτείτε αλλά δεν εμφανιζόταν στα ΠΑΠ Τεστ αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να εμφανιστεί αργότερα. Η υγεία του τραχήλου σας είναι πολύ σημαντική για την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Γυναίκες που διαγνώστηκαν με καρκίνο του τραχήλου πριν την κύηση προχώρησαν σε αφαίρεση τραχήλου και κατάφεραν να συλλάβουν και να γεννήσουν κανονικά.

Πόσο συχνά; Σε μια μονογαμική σχέση και εφόσον δεν έχει διαγνωστεί HPV το ΠΑΠ Τεστ καλό είναι να γίνεται κάθε τρία χρόνια. Εάν είχατε διαγνωστεί με HPV ίσως χρειαστεί τακτικότερη επανάληψη κάθε 3 ή 6 μήνες.

6. Μέτρηση αρτηριακής πίεσης

Τι είναι; Μια απλή μέτρηση πίεσης γίνεται με ένα πιεσόμετρο, κατά προτίμηση το πρωί. Μια πιο εξειδικευμένη εξέταση είναι το Holter πίεσης, μια συσκευή που τη «φοράτε» όλη μέρα για να καταγράψει τις τιμές της πίεσής σας για ένα 24ωρο. Αρτηριακή πίεση ουσιαστικά σημαίνει με πόση δυσκολία περνά το αίμα από τις αρτηρίες. Όσο πιο ψηλή η πίεση τόσο πιο δύσκολα το αίμα κυκλοφορεί στις αρτηρίες.

Γιατί την χρειάζεστε; Τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης είναι ένας ακόμη δείκτης για την υγεία της καρδιάς. Στην εγκυμοσύνη, όμως, τα φυσιολογικά επίπεδα πίεσης συμβάλλουν ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες η μέλλουσα μητέρα να παρουσιάσει προεκλαμψία, δηλαδή ουσιαστικά αυξημένη πίεση. Η ιδανική πίεση είναι 120/80 mmHg (ή αλλιώς 12 «μικρή» και 8 «μεγάλη». Όμως μην πανικοβληθείτε εάν π.χ. έχετε 130/80 mmHg. Συνήθως απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι αρκετές για να ρίξουν την πίεση.

Πόσο συχνά; Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό πίεσης σε νεαρή ηλικία, ο γιατρός σας θα συστήσει τακτική μέτρηση της πίεσης. Εάν όχι, ανάλογα με τον τρόπο ζωή σας καλό είναι να τη μετράτε μια φορά το μήνα. Holter πίεσης μόνο ο γιατρός σας θα κρίνει εάν και πότε χρειάζεστε. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η πίεσή σας ούτως ή άλλως μετράται από το γιατρό σας σε κάθε σας προγραμματισμένη επίσκεψη.

7. Εξέταση σακχάρου

Τι είναι; Απλή εξέταση αίματος, που μετρά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, όταν είστε νηστική.

Γιατί το χρειάζεστε; Η εξέταση σακχάρου είναι μια στάνταρ εξέταση, που κάθε γιατρός θα ζητήσει να κάνετε πριν μείνετε έγκυος ώστε να ελεγχθεί η πιθανότητα να έχετε πρόβλημα διαβήτη, αλλά και για να προληφθεί η εμφάνιση διαβήτη κύησης. Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή υψηλή πίεση ή παχυσαρκία πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση σακχάρου πριν αλλά και μετά την κύηση. Και αυτό γιατί γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κύησης έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Εάν πριν την εγκυμοσύνη διαγνωστείτε με διαβήτη, ο γιατρός σας θα καθορίσει ποια αγωγή, διατροφή και άσκηση είναι κατάλληλη για την εγκυμοσύνη, ώστε να διατηρείτε το σάκχαρό σας σταθερό.

Πόσο συχνά; Οι φυσιολογικές γυναίκες χωρίς ιστορικό καλό θα είναι να κάνουν μια φορά το χρόνο ή και πιο αραιά. Εάν, όμως, ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για το κάθε πότε πρέπει να εξετάζετε το σάκχαρό σας. Σίγουρα, όμως, πριν μείνετε έγκυος θα πρέπει να εξεταστείτε.

8. Εξέταση σπίλων

Τι είναι; Ο δερματολόγος ελέγχει με μεγεθυντικό φακό τους σπίλους (ελιές) που έχετε στο σώμα σας, με έμφαση στα άκρα και το πρόσωπο, για να διαπιστώσει εάν κάποιος σπίλος είναι ύποπτος για μελάνωμα.

Γιατί την χρειάζεστε; Το μελάνωμα είναι από τους πιο διαδεδομένους καρκίνους στις νεαρές γυναίκες. Ειδικά στη χώρα μας, που η ηλιοφάνεια είναι έντονη όλο το χρόνο, το δέρμα είναι επιρρεπές και χρειάζεται προστασία. Ο επιπλέον λόγος για να εξετάσετε τις ελιές σας είναι ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το δέρμα σας θα υποστεί αρκετές αλλαγές ως προς τη σύστασή του, με αποτέλεσμα να εμφανίσετε επιπλέον σπίλους ή μαύρα στίγματα. Οι περισσότεροι σπίλοι είναι ακίνδυνοι, όμως μία στο εκατομμύριο ένας να είναι ύποπτος μπορείτε να προλάβετε και να θεραπευτείτε αποτελεσματικά.

Πόσο συχνά; Μια φορά το χρόνο είναι αρκετή, εκτός εάν παρατηρήσετε ύποπτη αλλαγή σε κάποια ελιά σας (αλλάζει σχήμα, ματώνει κ.ά.)

9. Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας

Τι είναι; Μια απλή εξέταση, που διαρκεί ελάχιστα. Ο εξεταζόμενος ξαπλώνει και ένας βραχίονας που εκπέμπει μια δέσμη ακτίνων καταγράφει το αποτύπωμα των οστών. Κάτι σαν ακτινογραφία δηλαδή, που βοηθά στη διάγνωση της οστεοπόρωσης.

Γιατί την χρειάζεστε; Κανονικά αυτή η εξέταση συνιστάται σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, καθώς τα σημάδια της οστεοπόρωσης κάνουν την εμφάνισή τους αυτήν την περίοδο. Εάν όμως έχετε οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης ή λαμβάνετε φάρμακα για το θυρεοειδή ή για το άσθμα μπορείτε να ρωτήσετε το γιατρό σας εάν συντρέχει λόγος να κάνετε αυτή την εξέταση στα 35 σας, καθώς αυτά τα φάρμακα επιταχύνουν την απώλεια οστικής μάζας. Επίσης η οστεοπόρωση πυροδοτείται από την εγκυμοσύνη και το θηλασμό. Εάν δεν λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο από τη διατροφή σας όσο είστε έγκυος ή θηλάζετε, τότε ο οργανισμός σας θα χρησιμοποιήσει το ασβέστιο από τα δικά σας οστά για το μωρό. Εάν, λοιπόν, κάνετε εξέταση οστικής πυκνότητας και διαπιστωθεί ότι έχετε αδύναμα οστά (τη λεγόμενη οστεοπενία), τότε ο γιατρός θα σας βάλει σε πρόγραμμα ασκήσεων με τη χορήγηση κάποιου συμπληρώματος ασβεστίου, ώστε στην επερχόμενη εγκυμοσύνη σας να επιβαρυνθούν τα οστά σας.

Πόσο συχνά; Η μέτρηση αυτή, όπως προαναφέρθηκε, γίνεται κανονικά στην εμμηνόπαυση. Εάν, όμως, συντρέχουν λόγοι και την κάνετε στα τριάντα σας και παρουσιαστούν πρόωρα συμπτώματα οστεοπόρωσης, ο γιατρός σας θα καθορίσει κάθε πότε πρέπει να επαναληφθεί.

SOS tip

Οι παραπάνω εξετάσεις είναι ενδεικτικές. Στον προγεννητικό έλεγχο και ανάλογα με το ιστορικό κάθε γυναίκας, ο γιατρός σας είναι αρμόδιος να σας συστήσει τι είδους εξετάσεις πρέπει να κάνετε και πότε.

Με την συνεργασία του μαιευτήρα-χειρουργού γυναικολόγου DFSRH, διπλωματούχου της Εταιρείας Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Φροντίδας Υγείας του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων Μ.Βρεττανίας, Βασίλειου Μπαγιώκου.