Δυσλεξία: Μύθοι & πραγματικότητες!

ΕκτύπωσηΕκτύπωση

παιδί με δυσλεξίαΠότε ένα παιδί έχει πραγματικά δυσλεξία και πότε απλά θέλει λίγο «σπρώξιμο» και βοήθεια στο σχολείο; 

Στις μέρες μας γίνεται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη για έρευνα, αποτελεσματική παρέμβαση και ενημέρωση των γονέων και των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες στη μάθηση. Πολύ δε περισσότερο όταν ακούγονται φράσεις όπως «τεμπέλης είναι, να καθίσει να διαβάσει»!

Ο όρος «δυσλεξία», στη χώρα μας, είναι παρεξηγημένος, κι αυτό επειδή στο άκουσμά του και μόνο μάς δημιουργείται η εντύπωση ότι αναφέρεται σε κάποια διαταραχή της λειτουργίας του λόγου και της ομιλίας, ενώ η δυσλεξία αφορά και περιορίζεται σε διαταραχή μόνο του γραπτού λόγου.

 

Τι είναι η δυσλεξία;

Η δυσλεξία επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών και ενηλίκων σε ολόκληρο τον κόσμο, έχοντας εκπαιδευτικές, ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο στα πρώτα χρόνια φοίτησης του παιδιού στο δημοτικό σχολείο, ως μια ανεξήγητη μαθησιακή δυσκολία στην ανάγνωση και γραφή, σε φυσιολογικά παιδιά με κανονική ή και ανώτερη νοημοσύνη, που μέχρι τότε δεν έδειχναν ότι είχαν κάποιο πρόβλημα. Οφείλεται σε νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει τις θεμελιακές λειτουργίες της μάθησης.

 

Τι προκαλεί τη δυσλεξία;

Μολονότι η ακριβής αιτιολογία είναι άγνωστη, φαίνεται ότι έχουμε να κάνουμε με δυσλειτουργία συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, ο οποίος κατά τα άλλα είναι φυσιολογικός, ορισμένες φορές μάλιστα μπορεί να είναι και μεγαλοφυής. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον κατάλογο των δυσλεξικών περιλαμβάνονται διάσημοι άνδρες με σημαντικές πνευματικές ικανότητες, όπως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ο Τόμας Έντισον κ.ά..


Τα συμπτώματα

Πολλοί γονείς, βλέποντας τις δυσκολίες των παιδιών τους, αναζητούν την πολύτιμη βοήθεια κάποιων ειδικών. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε παιδί που στην αρχή της σχολικής του φοίτησης δυσκολεύεται στην ανάγνωση και τη γραφή έχει δυσλεξία. Ας μην ξεχνάμε ότι το κάθε άτομο είναι μοναδικό και έχει τους δικούς του ρυθμούς προσαρμογής.

 

Πώς θα το καταλάβω;

Εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποια από τις παρακάτω δυσκολίες θα πρέπει να αναζητήσετε τη βοήθεια των ειδικών για να διερευνηθεί η πιθανότητα να παρουσιάζει πράγματι κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία.

Δυσκολία στην ανάγνωση: Το παιδί διαβάζει συνήθως αργά και συλλαβιστά, αγνοεί τα σημεία στίξης και χάνει τη γραμμή που διαβάζει. Παράλληλα προσθέτει, παραλείπει, αντικαθιστά ή ακόμη και αντιστρέφει γράμματα, συλλαβές ή λέξεις. Για παράδειγμα ενδέχεται να διαβάσει «κούκλα» αντί «κουκλάκι», «θάσος» αντί «δάσος» κ.λπ. Ακόμη, δυσκολεύεται στην κατανόηση του κειμένου που διαβάζει.

Δυσκολία στη γραφή και στην ορθογραφία: Το παιδί με δυσλεξία κατανοεί τον κόσμο με εικόνες και αντιμετωπίζει πρόβλημα με τη γραφή και την ορθογραφία. Γράφει με αργούς δυσλεξίαρυθμούς και αρκετές φορές τα γράμματά του είναι δυσανάγνωστα. Αντιστρέφει, κάνει προσθήκες, παραλείψεις γραμμάτων ή συλλαβών και μπερδεύει γράμματα που μοιάζουν οπτικά (π.χ. α-ο, γ-χ) ή ακουστικά (φ-θ, β-δ). Δεν τηρεί τους κανόνες στίξης και δεν αφήνει κενά ανάμεσα στις λέξεις. Χρειάζεται πολύ χρόνο για τις εργασίες του και δεν μπορεί να αντιγράφει σωστά και γρήγορα από τον πίνακα. Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη γιατί γράφει φωνητικά, όπως δηλαδή ακούει μια λέξη. Για παράδειγμα εάν του πείτε να γράψει τη λέξη «και», τότε εκείνο μπορεί να γράψει «κε», γιατί θα ακούσει το κ & το ε. Εάν όμως του πει κάποιος να βρει το λάθος στη λέξη που έγραψε, θα το δει αμέσως. Αυτό συμβαίνει γιατί ενώ γνωρίζει τον κανόνα, η δυσκολία του έγκειται στο να τον εφαρμόσει στην πράξη και να τον αυτοματοποιήσει.

 

Διάσπαση προσοχής και δυσκολίες συγκέντρωσης, οι οποίες δυσχεραίνουν, όπως είναι φυσικό,  την επιτυχή ολοκλήρωση οποιουδήποτε μαθησιακού έργου.

Δυσκολία στην αντίληψη της διαδοχής και της αλληλουχίας: Η δυσχέρεια αυτή εκδηλώνεται με τη δυσκολία που αντιμετωπίζει το παιδί, παραδείγματος χάρη, στο να μάθει με τη σειρά τις μέρες, τους μήνες, τις εποχές ή και να διηγηθεί τα γεγονότα με σωστή τους χρονολογική ακολουθία.

Παρουσιάζει δυσκολίες στη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μνήμη, που έχουν ως αποτέλεσμα να ξεχνά τις οδηγίες του δασκάλου, τις εργασίες που έχει να κάνει για το σχολείο, να δυσκολεύεται να μάθει ημερομηνίες, τοποθεσίες, ονόματα, χώρες, πρωτεύουσες και άλλα πολλά.

Εμφανίζει δυσκολίες σε οτιδήποτε προϋποθέτει προσανατολισμό στο χώρο ή στο χρόνο (δεν μπορεί να «διαβάσει» το χάρτη, να χρησιμοποιήσει σωστά τα λεξικά ή τον τηλεφωνικό κατάλογο).

 

Διάγνωση και αντιμετώπιση της δυσλεξίας

Για τη διάγνωση της δυσλεξίας απαραίτητη είναι η εύρεση των τυπικών χαρακτηριστικών που προαναφέρθηκαν. Παράλληλα χρειάζεται οι ειδικοί να διασφαλίσουν τα παρακάτω:

α) τη φυσιολογική νοημοσύνη
β) την ύπαρξη φυσιολογικής όρασης, ακοής και κινητικότητας
γ) την απουσία οργανικής πάθησης που να επηρεάζει τη μάθηση
δ) το ευνοϊκό οικογενειακό περιβάλλον
ε) την επαρκή σχολική εκπαίδευση

Για να θέσουμε με βεβαιότητα τη διάγνωση της δυσλεξίας θα πρέπει το παιδί να έχει φοιτήσει τουλάχιστον 2 χρόνια στο σχολείο (αρχές Γ’ δημοτικού), έτσι ώστε να έχει ολοκληρωθεί πλήρως η διαδικασία της «πρώτης ανάγνωσης». Έπειτα, η αντιμετώπιση της δυσλεξίας γίνεται από εξειδικευμένους ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς, μέσω διαφόρων μεθόδων και σταθμισμένων τεστ, καθώς οι ικανότητες των δυσλεξικών παιδιών βελτιώνονται σημαντικά με την εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ανάλογα και με την περίπτωση, φυσικά.

Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της δυσλεξίας χρησιμοποιούν:

α) ειδικό εκπαιδευτικό υλικό, β) εκπαίδευση σε Η/Υ και γ) διδασκαλία με ακουστικά μέσα, όπως π.χ. μαγνητόφωνο. Αυτές οι μέθοδοι βελτιώνουν σε μεγάλο ποσοστό τις ικανότητες των δυσλεξικών παιδιών, γι’ αυτό και η έγκαιρη αντιμετώπισή της έχει βαρύνουσα σημασία για την εξέλιξη των ατόμων.

 

Θεραπεύεται;

Η δυσλεξία, εφόσον είναι νευρολογική διαταραχή, δεν θεραπεύεται. Με την εφαρμογή, όμως, ειδικών εκπαιδευτικών μεθόδων μπορεί ένα άτομο να βελτιώσει τις ικανότητές του.

 

Ψυχολογικές συνέπειες

Ένα παιδί που δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο σχολείο, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά, αισθάνεται άσχημα. Ιδιαίτερα εάν λαμβάνει αρνητικά σχόλια από τα υπόλοιπα παιδιά ή ακόμη και από το δάσκαλο για την καθυστέρησή του στη γραφή και την ανάγνωση, τότε πλήττεται η αυτοπεποίθησή του. Ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να διαβάζει πολλές ώρες για να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, γι’ αυτό χρειάζεται την αμέριστη συμπαράσταση της οικογένειας και του δασκάλου του!

 

happy baby