Γονιμότητα και διατροφή

Ποιες τροφές είναι κατάλληλες και ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγονται, για να προετοιμάσετε τον οργανισμό σας, και να αυξήσετε την γονιμότητά σας; Ποιος ο ρόλος του σωματικού βάρους, αλλά και τι πρέπει να προσέξουν και οι μέλλοντες μπαμπάδες στη διατροφή τους;

Πολλά ζευγάρια στην εποχή μας αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Το περιβάλλον, τα επίπεδα μόλυνσης της ατμόσφαιρας, το άγχος για τις καθημερινές υποχρεώσεις, ο τρόπος ζωής και κυρίως η διατροφή είναι μερικοί παράγοντες που σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα.

Ποια είναι τα αίτια;

Η γυναικεία υπογονιμότητα οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες. Το 30% των προβλημάτων σχετίζεται με την ανατομία και τη λειτουργία των σαλπίγγων, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό, της τάξεως του 70%, οφείλεται σε προβλήματα ωορρηξίας. Όσον αφορά την πρώτη περίπτωση, συστήνεται θεραπεία κατόπιν ιατρικής γνωμάτευσης, για την αντιμετώπιση των ανατομικών δυσλειτουργιών. Η δεύτερη περίπτωση αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο, το οποίο επηρεάζεται από πλήθος άλλων παραγόντων. Ο βασικότερος όλων είναι η διατροφή, η οποία με τη σειρά της είναι υπεύθυνη για επιμέρους προβλήματα.

Διατροφικά στοιχεία κι επιδράσεις

Οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι πρωτεΐνες και άλλα στοιχεία επιδρούν διαφορετικά κατά περίπτωση και διακρίνονται ανάλογα με τα είδη τους σε συστατικά που επηρεάζουν άλλοτε αρνητικά κι άλλοτε θετικά τη γονιμότητα.

• Υδατάνθρακες και γλυκαιμικός δείκτης

Σύμφωνα με μελέτες, που διενεργήθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Harvard, δεν είναι η ποσότητα των υδατανθράκων υπεύθυνη για τα προβλήματα γονιμότητας, αλλά το είδος των υδατανθράκων που καταναλώνεται. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, που περιέχονται στο λευκό ψωμί, το επεξεργασμένο ρύζι, τα σταρένια ζυμαρικά, τις πατάτες και τα ζαχαρούχα αναψυκτικά είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση προβλημάτων ωορρηξίας. Αντίθετα, η κατανάλωση ανεπεξέργαστων υδατανθράκων, πλούσιων σε φυτικές ίνες, βοηθά στη γονιμότητα αλλά και συμβάλλει στην αποφυγή της εμφάνισης του διαβήτη κύησης. Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των επεξεργασμένων και ανεπεξέργαστων τροφίμων έγκειται στο γλυκαιμικό δείκτη, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την αύξηση των επιπέδων σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα. Όσο αυξάνονται τα τελευταία, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επίδραση σε ορισμένες ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την αναπαραγωγή. Συμπερασματικά, τροφές όπως οι πατάτες, ορισμένα δημητριακά πρωινού και το λευκό ρύζι πιθανότατα να επιδρούν αρνητικά στην ωορρηξία, ενώ αντίθετα το μαύρο ρύζι, τα δημητριακά ολικής άλεσης και τα ανεπεξέργαστα τρόφιμα γενικότερα συμβάλλουν στη γονιμότητα.

• Λίπη

Τα λίπη λανθασμένα συνηθίζουμε να τα ταυτίζουμε με κάτι απαγορευτικό. Στην πραγματικότητα διαχωρίζονται σε τρία είδη, τα πολύτιμα λιπαρά, όπως τα πολυακόρεστα και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία πολλών προβλημάτων. Τα τελευταία περιέχονται σε τροφές όπως οι τηγανητές πατάτες και τα έτοιμα φαγητά γρήγορης κατανάλωσης, ενώ είναι υπεύθυνα για τα προβλήματα ωορρηξίας, ειδικότερα όταν καταναλώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με τα «καλά» λιπαρά, κι αυτό επειδή συμβάλλουν στην παχυσαρκία και την εμφάνιση αθηρομάτωσης στις αρτηρίες. Τα πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά βρίσκονται σε τροφές όπως τα ψάρια, το ελαιόλαδο, αλλά και σε ορισμένους ξηρούς καρπούς και υποβοηθούν τη γονιμότητα, καθώς αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, βοηθούν στη σωστή παραγωγή των ορμονών του φύλου και προφυλάσσουν τον οργανισμό από καρδιαγγειοπάθειες.

• Πρωτεΐνη

Η πρωτεΐνη διαχωρίζεται σε δύο είδη, τα οποία αντιστοίχως είτε ενισχύουν είτε παρεμποδίζουν τη γονιμότητα. Η φυτική πρωτεΐνη αυξάνει τις πιθανότητες σύλληψης, ενώ αντίθετα η ζωική πρωτεΐνη ευθύνεται για την εμφάνιση προβλημάτων γονιμότητας. Όσο μεγαλύτερα είναι τα επίπεδα πρόσληψης ζωικών πρωτεϊνών, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα στειρότητας, πιθανότατα λόγω των αυξημένων λιπαρών που καταναλώνει κανείς από τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα (κρεατικά, γαλακτοκομικά, αβγά). Καλό είναι λοιπόν να καταναλώνετε τροφές όπως όσπρια, λαχανικά, ξηροί καρποί και δημητριακά και 1-2 φορές την εβδομάδα λευκό και κόκκινο κρέας.

• Γαλακτοκομικά προϊόντα

Παρά τις υποδείξεις των διατροφολόγων για την κατανάλωση προϊόντων με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, εάν επιθυμείτε να αποκτήσετε παιδάκι, μάλλον θα πρέπει να τις παραβλέψετε, τουλάχιστον προσωρινά. Έχει αποδειχτεί ότι τα πλήρη γαλακτομικά προϊόντα συμβάλλουν στην ενίσχυση της γονιμότητας, ενώ αντίθετα όσα στερούνται λιπαρών ουσιών, παντελώς ή μερικώς, και ιδιαίτερα αυτά που ενισχύονται με την προσθήκη πρωτεϊνών, κάνουν το αντίθετο. Προκειμένου να αποφύγετε την αύξηση του σωματικού βάρους, καταναλώστε 2 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων καθημερινά και μειώστε την πρόσληψη λιπαρών από άλλες τροφές, όπως το κόκκινο κρέας. Φυσικά, η κατανάλωση των εν λόγω τροφών αφορά μόνο το διάστημα της σύλληψης και σε συνεννόηση πάντα με το γυναικολόγο ή το διατροφολόγο σας.

Σωματικό βάρος και γονιμότητα

Γυναίκες οι οποίες είναι ελλιποβαρείς ή γυναίκες των οποίων το βάρος είναι αρκετά μεγαλύτερο από το κανονικό έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα ωορρηξίας. Στη δεύτερη περίπτωση υπεύθυνα είναι τα υψηλά επίπεδα παραγωγής ανδρικών ορμονών και λεπτίνης (ορμόνης που διατηρεί τα επίπεδα λίπους), αλλά και η αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι οι γυναίκες που δεν έχουν φυσιολογικό βάρος, χρήζουν ιατρικής βοήθειας, αλλά σε κάθε περίπτωση το υγιές βάρος αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης. Παράλληλα με τη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους, 45 λεπτά με 1 ώρα αερόβιας άσκησης, μέτριας έντασης; 4 φορές την βδομάδα και διατάσεων είναι ιδανικά για τη διατήρηση χαμηλών επιπέδων σακχάρου και ινσουλίνης, γεγονός το οποίο βοηθά στην ενίσχυση της γονιμότητας.

Επίδοξοι μπαμπάδες & γονιμότητα

Έχει αποδειχτεί ότι στο 40% των περιπτώσεων εμφάνισης προβλημάτων γονιμότητας υπεύθυνοι είναι οι άνδρες. Και σε αυτήν την περίπτωση, βασικό ρόλο κατέχει η διατροφή. Η ελλιπής σε θρεπτικά συστατικά διατροφή με την παράλληλη κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα έχουν άμεση επίδραση στην ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος. Επίσης, έχει σημειωθεί ότι η κατανάλωση αλκοόλ ένα μήνα πριν τη σύλληψη έχει ως αποτέλεσμα τη γέννηση βρεφών με πολύ χαμηλό βάρος, γεγονός το οποίο επιδρά στην υγεία τους για όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Οι τροφές οι οποίες σχετίζονται με την καλή ποιότητα και την κινητικότητα του σπέρματος, είναι αυτές οι οποίες παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα βιταμίνης C, βιταμίνης D, ψευδαργύρου, φυλλικού οξέως και ασβεστίου. Ιδανικές τροφές για την ενίσχυση του σπέρματος είναι τα οστρακοειδή, τα ψάρια, το συκώτι, τα δημητριακά ολική άλεσης, ο χυμός πορτοκάλι, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, χόρτα), τα φασόλια και τα σπαράγγια.t

Τέλος έχετε υπόψιν σας ότι έρευνες αποδεικνύουν ότι η διατροφή της μέλλουσας μαμάς, αλλάζει το  DNA του μωρού.

Εάν η απόκτηση παιδιών εντάσσεται στα άμεσα σχέδιά σας, προετοιμάστε κατάλληλα τον οργανισμό σας και φροντίστε τον εαυτό σας, για να ακούσετε σύντομα τα ευχάριστα! Συμπερασματικά να θυμάστε:

• Ακολουθήστε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής
• Διατηρήστε το βάρος σας σε υγιή επίπεδα
• Ασκηθείτε
• Περιορίστε το αλκοόλ
• Κόψτε το κάπνισμα
• Κόψτε την καφεΐνη
• Πίνετε πολλά υγρά
• Υποβληθείτε σε ιατρικές εξετάσεις
• Περιορίστε τα παυσίπονα

Με τη συνεργασία της διαιτολόγου-διατροφολόγου (Msc Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών), Στέλλας Βαλούρδου.