Συμβουλέψτε τα παιδιά σας πώς να αποφεύγουν δυσάρεστες καταστάσεις στην πιθανότητα που χαθούν ή τα πλησιάσει κάποιος άγνωστος με πονηρούς σκοπούς, δίχως όμως να τα τρομοκρατήσετε!
Είναι γεγονός πως υπάρχουν κάποιοι βασικοί κανόνες, βάσει των οποίων θα μπορέσετε να προστατέψετε, όσο είναι δυνατόν, το παιδί σας από δυσάρεστες καταστάσεις, όπως μια ενδεχόμενη απαγωγή ή μια σεξουαλική παρενόχληση. Είναι σημαντικό να μιλήσετε στο παιδί σας και να το συμβουλεύσετε με τρόπο που δεν θα το τρομοκρατήσει. Έτσι το μικρό σας θα είναι ναι μεν κοινωνικό, ξέροντας να αντιδρά με ωριμότητα σε κάποιες δύσκολες καταστάσεις, αλλά παράλληλα δεν θα φοβάται ότι κινδυνεύει από τους πάντες και τα πάντα. Εσείς οφείλετε να του μεταφέρετε κάποιες βασικές γνώσεις χωρίς να του κινήσετε υποψίες και δίχως να το τρομάξετε, λέγοντάς του ότι πρέπει να προφυλάξει τον εαυτό του από κινδύνους. Διαφορετικά ενδέχεται να προκαλέσετε άθελά σας το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενισχύοντας την ανασφάλειά του ή την υπερβολική επιφυλακτικότητά του στις κοινωνικές επαφές.
«Που βρίσκομαι;»
Υπάρχουν φορές που τα μικρά μας χάνουν το δρόμο για το σπίτι ή μπορεί να ξεγλιστρήσουν από δίπλα σας χωρίς να το αντιληφθούμε. Είναι σημαντικό, λοιπόν, όλοι οι γονείς να προετοιμάσετε τόσο εκείνα όσο και εσάς προκειμένου να
αντιμετωπιστεί επιτυχώς μια ανάλογη, δυσάρεστη κατάσταση!
- Φροντίστε να έχετε προετοιμάσει ήρεμα το παιδί σας για το τι μπορεί να κάνει στην πιθανότητα που χάσει το δρόμο για το σπίτι ή χαθεί ενώ βρίσκεστε κάπου όλη η οικογένεια μαζί. Είναι λογικό πως ένα πολύ μικρό παιδί, για παράδειγμα 5 ετών, δεν πρέπει να το αφήνετε μόνο σε κανέναν δημόσιο χώρο ούτε στο αυτοκίνητο και να το συνοδεύετε πάντα στις εξωσχολικές του δραστηριότητες ή σε δημόσιες τουαλέτες. Υπάρχουν περιπτώσεις, βέβαια, που συμβαίνουν άθελά μας απρόβλεπτα γεγονότα. Εσείς, χρειάζεται να περιορίσετε όσο είναι δυνατόν την πιθανότητα να χάσετε το παιδί από τα μάτια σας όπου και αν βρίσκεστε. Για το λόγο αυτόν διαλέξτε μια χαλαρή μέρα και μιλήστε του γλυκά, ενώ παράλληλα θα το συμβουλεύετε, χωρίς να καταλάβει πως ανησυχείτε για κάτι. Έτσι κι αλλιώς, η συζήτηση αυτή θα είναι καθαρά προληπτική. Το κλειδί για να φαίνεστε ήρεμη είναι και να είστε πραγματικά ήρεμη.
- Ενημερώστε το πως όταν σας περιμένει να το πάρετε από τον παιδικό σταθμό, το σχολείο ή από κάπου αλλού, δεν πρέπει να απομακρύνεται από εκεί μέχρι να φτάσετε εσείς οι ίδιοι για να το παραλάβετε. Επίσης, όταν βρίσκεται μακριά σας, δεν χρειάζεται να συζητάει με άγνωστους ανθρώπους ούτε να δίνει λεπτομέρειες όσων πρόκειται να κάνετε ως οικογένεια. Το καλύτερο, λοιπόν, είναι να βρίσκεται συνεχώς με τους φίλους του ή κάποιον γνωστό σας όταν εσείς δεν είστε παρόντες.
- Πείτε του πως, εάν κάποια στιγμή χαθεί στο δρόμο καλό είναι να απευθυνθεί σε κάποιον, αλλά τονίστε του τη σειρά… προτεραιότητας. Πρώτα από όλα χρειάζεται να καταλάβει ότι η αστυνομία είναι «ο φίλος» που μπορεί να βασιστεί όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Συγκεκριμένα, θα το κατατοπίσετε λέγοντάς του πως η αστυνομία είναι οι άνθρωποι με τις μπλε στολές! Στην περίπτωση που δεν υπάρχει τριγύρω του κάποιος με μπλε στολή καλό είναι να απευθυνθεί στην πρώτη γυναίκα που θα συναντήσει, με παιδί ή μόνη της, και ύστερα, ως τελευταία εναλλακτική, να απευθυνθεί σε κάποιον άντρα. Μην ξεχνάτε να του δείχνετε συχνά τα σπίτια γνωστών σας από την περιοχή όπου μένετε ή κινείστε, ώστε να μπορεί να καταφύγει εκεί όταν και αν χρειαστεί.
- Στην περίπτωση που βρίσκεστε μαζί του στα μαγαζιά και θέλει να πάει να δει από κοντά κάποιο παιχνίδι, καλό είναι να το συνοδεύσετε μέσα στο κατάστημα. Δεν χρειάζεται να νιώσει ανίκανο ή εγκλωβισμένο. Δείξτε ενδιαφέρον για αυτό που είδε και απολαύστε τη βόλτα σας. Σε κάθε περίπτωση φροντίστε να έχετε οπτική επαφή με το παιδί σας. Έτσι, θα είστε και οι δυο ευχαριστημένοι και παράλληλα θα το εκπαιδεύσετε ώστε να εξοικειωθεί από μόνο του με το χώρο στον οποίο κινείται.
- Είναι σημαντικό ακόμη και όταν κάνετε βόλτες με το παιδί σας, ιδιαίτερα όταν υπάρχει συνωστισμός, να το κρατάτε από το χέρι. Εάν αντιδράει σε αυτό, διότι νομίζει ότι «είναι μεγάλο», μην το πιέσετε, απλώς πείτε του να βρίσκεται πάντα δίπλα σας! Από το σπίτι ήδη οφείλετε να το έχετε συμβουλεύσει για την αντίδρασή του σε περίπτωση που χαθεί· δηλαδή να απευθυνθεί ιδανικά σε κάποιον υπάλληλο του καταστήματος και ποτέ να μη βγει μόνο του έξω από το κατάστημα.
- Κατά την επίσκεψή σας σε κάποιον ανοιχτό χώρο, όπως ένας ζωολογικός κήπος για παράδειγμα, μπορείτε να κανονίζετε από την αρχή ένα εμφανές κι εύκολα προσβάσιμο σημείο συνάντησης για όλη την οικογένεια σε περίπτωση που κάποιος χάσει τους υπόλοιπους. Τα νήπια, όμως, πρέπει να είναι πάντα δίπλα σας και να τα κρατάτε σφιχτά από το χεράκι.
«Μη με αγγΙζεις!»
Το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης απασχολεί πολύ τους γονείς, γι’ αυτό σας λέμε πως η καλύτερη μέθοδος είναι όχι μόνο να συμβουλεύσετε το παιδί σας αλλά και να χτίσετε μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί του. Κάποιες φορές όταν ένα παιδί αντιλαμβάνεται πως κάποιος ενήλικας ή ακόμη και συνομήλικός του το κοιτάζει ή το χαϊδεύει πονηρά, ντρέπεται ή και φοβάται να μιλήσει. Για να είστε σίγουροι πως θα μιλήσει σε εσάς και έτσι θα έχετε την ευκαιρία να παρέμβετε είναι καλό να δημιουργήσετε σταδιακά ένα περιβάλλον όπου το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται ελεύθερο να σας μιλήσει και να δείχνετε πάντα ότι ενδιαφέρεστε για τους φόβους και τις ανησυχίες του χωρίς κριτική διάθεση. Αυτό, βέβαια, είναι κάτι που χρειάζεται να χτίσετε, με σεβασμό, από την πρώτη στιγμή με το παιδί σας, ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά.
- Μιλήστε του και πείτε του πως έχει τη δυνατότητα να σας λέει ό,τι το απασχολεί είτε πρόκειται για μικρό είτε και για μεγάλο πρόβλημα. Απενοχοποιήστε το, λέγοντας πως ό,τι φοβάται ή μπορεί να το απασχολεί δεν είναι ντροπή και μπορεί να το συζητήσει με τους γονείς του. Διαβεβαιώστε το πως εάν κάτι το στενοχωρεί δεν πρόκειται να το μαλώσετε και αντιθέτως θα κάνετε τα πάντα προκειμένου να το βοηθήσετε. Κάντε το παιδί σας να καταλάβει πως πάντα το αγαπάτε και είστε δίπλα του ό,τι και αν συμβεί.
- Τονίστε του πως όπου και αν βρίσκεται, εάν κάποιος άνθρωπος το πλησιάσει και το αγγίξει και δεν αισθανθεί άνετα με αυτό, να αποτραβηχτεί. Είναι σημαντικό σε αυτή τη διαδικασία να μην το πονηρέψετε ή να μην το προκαλέσετε να χρησιμοποιήσει κάτι τέτοιο για να σας τραβήξει την προσοχή!
- Δώστε σημασία και δείξτε εμπιστοσύνη στα συναισθήματα του παιδιού σας και απλά δικαιολογήστε τη συμβουλή σας λέγοντάς του πως το χάδι και η αγκαλιά είναι πολύ όμορφες κινήσεις αλλά με άτομα που γνωρίζουμε και νιώθουμε άνετα όταν μας αγγίζουν. Επισημάνετέ του πως στην περίπτωση που του συμβεί κάτι τέτοιο είναι καλό να λέει «ΟΧΙ» κι αυτό δεν είναι κακό και κανείς δεν θα το κατηγορήσει. Έτσι, θα αναπτύξει την κρίση του αλλά παράλληλα δεν θα συνδέσει το άγγιγμα με μια κατάσταση ενοχής. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να του προκαλέσει δυσκολίες στη μετέπειτα ζωή του και να του δημιουργήσει «αναστολές» ως προς την έκφραση των συναισθημάτων του με τρυφερότητα.
- Προσθέσετε πως τα άτομα που αγαπάμε είναι καλό να τα χαϊδεύουμε και να τα
αγκαλιάζουμε, αλλά στην περίπτωση που δεν ξέρουμε ή δεν αγαπάμε κάποιον δεν συντρέχει λόγος να εκδηλώνουμε έτσι τη συμπάθειά μας. Επιπλέον, είναι χρήσιμο να του ζητήσετε να σας αναφέρει πάντα αν κάποιος μεγάλος του έχει πει να κρατήσει κάτι μυστικό από εσάς, γιατί στην οικογένειά σας δεν έχετε μυστικά ο ένας από τον άλλο.
- Από τη δική σας πλευρά είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα άτομα με τα οποία συναναστρέφεται το παιδί σας. Εάν σας μιλήσει κάποια στιγμή για ένα καινούριο άτομο, ιδιαίτερα του άλλου φύλου, καλό είναι να κάνετε προσπάθεια να το γνωρίσετε. Πείτε του, για παράδειγμα, να καλέσει μια μέρα τους φίλους του στο σπίτι και να γνωρίσετε εκείνους αλλά και τους γονείς τους!
Top tip
Το σημαντικότερο από όλα είναι να είστε εσείς ψυχικά ήρεμοι και να μην έχετε ένα μόνιμο άγχος για την ασφάλεια του παιδιού σας. Κάτι τέτοιο θα σας οδηγήσει στο να είστε προσκολλημένοι πάνω του, πράγμα το οποίο είναι συνήθως αναποτελεσματικό και κουραστικό τόσο για εκείνο όσο και για εσάς. Χτίστε σταδιακά τη σχέση με το μικρό σας σε μια σωστή βάση εμπιστοσύνης και μην αποφασίζετε με γνώμονα τους φόβους σας.
Με τη συνεργασία της ψυχολόγου, ΜΔΕ Σχολικής Ψυχολογίας, Χρύσας Μαλανδράκη