Διατροφική συμπεριφορά των παιδιών

Τι πρέπει να περιμένουν οι γονείς στη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών τους μέχρι τα 3 τους χρόνια;

Mικρή όρεξη, μεγάλη όρεξη, τσιμπολόγημα, επιλεκτική όρεξη, πείσματα στο φαγητό: όλα τα παραπάνω είναι φάσεις στη διατροφή βρεφών και νηπίων που οι γονείς καλούνται να βιώσουν τουλάχιστον τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους, γεγονός που άλλοτε τους ανησυχεί, άλλοτε τους χαροποιεί και συνήθως τους προκαλεί άγχος για το αν τρέφονται σωστά.

Από τη στιγμή που η ανάπτυξη του παιδιού σας ακολουθεί τις καμπύλες που ορίζουν οι παιδίατροι και από τη στιγμή που ο ίδιος ο παιδίατρος σας διαβεβαιώνει ότι το παιδί σας αναπτύσσεται κανονικά και όσο εσείς τηρείτε τους κανόνες της ισορροπημένης διατροφής τα καπρίτσια της όρεξης είναι απλώς… καπρίτσια! Για να σας βοηθήσουμε όμως να καταπολεμήσετε το άγχος σας παραθέτουμε ένα mini οδηγό ανά ηλικία μέχρι τα 3 έτη που θα σας κατατοπίσει για τις διακυμάνσεις που έχει η διατροφική συμπεριφορά των παιδιών.

0 - 3 Μηνών

Κάθε μητέρα γνωρίζει και έχει διαπιστώσει στην πράξη ότι ένα νεογέννητο χρειάζεται τάισμα μέρα και νύχτα. Αυτό που ίσως οι γονείς δεν μπορούν να υπολογίσουν εξαρχής είναι το πόσο συχνά ένα μωρό πεινάει, ειδικά εάν θηλάζει. Έτσι ένα μωρό που τρέφεται αποκλειστικά με μητρικό γάλα μπορεί να πεινάει κάθε δύο με τρεις ώρες. Σίγουρα υπάρχουν διαφορές από μωρό σε μωρό συνήθως όμως τα μωρά διπλασιάζουν το βάρος που είχαν κατά τη γέννηση μέχρι τον 4ο-5ο μήνα. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς στους τρεις πρώτους μήνες ζωής των μωρών είναι ότι πρέπει να τα ταΐζουν όποτε εκείνα το ζητήσουν και όχι όποτε θέλουν οι γονείς ώστε να βοηθήσουν το μωρό να καθορίζει την όρεξή του.

Εξίσου, σημαντικό είναι να κατανοήσουν οι γονείς ότι το μωρό του γείτονα μπορεί να τρώει κάθε τέσσερις ώρες και να αναπτύσσεται κανονικά ενώ το δικό τους να θέλει τάισμα κάθε δύο ώρες αυτό όμως είναι απόλυτα φυσιολογικό γιατί πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά μωρά! Ειδικά όταν η μητέρα θηλάζει, ο οργανισμός της παράγει γάλα διαφορετικό από εκείνο μιας άλλης μητέρας και άρα εκ των πραγμάτων η διατροφή των μωρών τους διαφέρει. Επιπλέον το πόσο και τι γάλα παράγει η μητέρα, ο ρυθμός ανάπτυξης του μωρού της, το μέγεθος του στομαχιού του και το πόση ενέργεια καταναλώνει εκείνο παίζουν ρόλο στο πόσο συχνά θέλει τάισμα ένα μωρό. Επομένως δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς ένα νεογέννητο για καπρίτσια στην όρεξή του και κυρίως μην μπαίνετε στη διαδικασία να συγκρίνετε το πώς και πόσο τρώει το δικό σας μωρό σε σχέση ακόμη και με ένα συγγενικό!

3 - 6 Μηνών

Και πάνω που είχατε συνηθίσει ότι το μωρό σας τρώει όλη τη μέρα ξαφνικά όλα αλλάζουν ξανά. Και πάλι υπάρχουν πολλές παραλλαγές στο πόσο και πότε τρώνε τα μωρά μετά τον τρίτο μήνα. Ο κανόνας λέει ότι γενικά τρώνε λιγότερο από τα νεογέννητα και κοιμούνται περισσότερο. Όμως μην το δέσετε και κόμπο! Κάποια μωρά όντως ακολουθούν αυτόν τον κανόνα κάποια άλλα όχι. Η Μ. μητέρα της 5 μηνών Σοφίας μας είπε: «Η μικρή τώρα θηλάζει κάθε δύο ώρες τη μέρα και δύο φορές τη νύχτα. Πριν μερικές εβδομάδες μεσολαβούσαν τουλάχιστον δύο ώρες μεταξύ των γευμάτων και θήλαζε μόνο μια φορά τη νύχτα. Δεν ανησυχώ από τη στιγμή που έχω αρκετό γάλα για να τη θηλάσω και εφόσον παίρνει βάρος κανονικά. Άλλωστε είμαι δίπλα της όποτε θελήσει να φάει! Το μόνο που άλλαξε καθώς μεγαλώνει είναι ότι ο παραμικρός θόρυβος την αποσπά από το θηλασμό και έτσι το τάισμα διαρκεί περισσότερο από το κανονικό καθώς σταματάμε και ξαναρχίζουμε». Τέτοιου είδους εμπειρίες είναι συνήθως αυτές που παρακινούν τους γονείς να διακόψουν το θηλασμό ή το τάισμα με το μπιμπερό και να αρχίσουν τη στερεά τροφή. Όμως όλοι οι ειδικοί συνιστούν να μην το κάνετε πριν την ηλικία των 6 μηνών. Η στερεά τροφή δεν θα κάνει το παιδί σας να κοιμηθεί περισσότερο τη νύχτα όσο κι αν αυτό είναι το ζητούμενο για πολλούς εξαντλημένους γονείς. Αντίθετα θέτει το μωρό σε κίνδυνο για αναπνευστικές και γαστρεντερικές λοιμώξεις.

6 - 12 Μηνών

Σε αυτήν την ηλικία οι γονείς εισάγουν τη στερεά τροφή στη διατροφή του μωρού τους και αρχίζουν τα πρώτα βάσανα. Μαθημένα στη γλυκερή γεύση του γάλακτος δεν είναι όλα τα μωράκια δεκτικά σε όλες τις τροφές που τους δίνετε. Όμως είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς να ακολουθήσουν μια βήμα-βήμα προσέγγιση στο πώς και πότε θα εισάγουν νέες τροφές στο διαιτολόγιο του μωρού τους και να δείξουν επιμονή, όχι μόνο για να μάθει το μωρό να δέχεται όλες τις γεύσεις αλλά κυρίως για να ελέγξουν τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις. Πατάτα, κολοκυθάκι και καρότο είναι συνήθως από τις τροφές που δέχονται με ευχαρίστηση τα μωρά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εμφανίζουν και προτιμήσεις. Οι γκριμάτσες του θα σας δώσουν να καταλάβετε τι του αρέσει και τι όχι. Ακολουθήστε τις οδηγίες του παιδιάτρου για το ποια τρόφιμα επιτρέπονται καθώς και την κατανομή των γευμάτων (γάλα-στερεά τροφή) μέσα στη μέρα ώστε να είστε σίγουρη για το ότι τρώει σωστά. Κυρίως όμως μην αφαιρέσετε από τη διατροφή του τρόφιμα επειδή την πρώτη φορά που τα δοκίμασε τα έφτυσε. Δοκιμάστε ξανά και ξανά μέχρι ο ουρανίσκος του παιδιού σας να συνηθίσει.

1 - 3 Ετών

Η νηπιακή ηλικία είναι συνήθως αυτή με τις μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις στην όρεξη. Υπάρχουν παιδάκια που τρώνε ό,τι τους βάλετε στο πιάτο και παιδάκια που μπορούν να περάσουν βδομάδες ολόκληρες τρώγοντας μόνο πατάτες, μακαρόνια και τυρί και μάλιστα επιμένουν τόσο πολύ που οι καβγάδες με τους γονείς να κρατούν περισσότερο από όσο το γεύμα!

Πολλά νήπια περνούν περιόδους που αν ξεχνάτε να τα ταίσετε δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα από τη μεριά τους! Προτιμούν να ασχολούνται με τα παιχνίδια τους και τις εξερευνήσεις τους που το φαγητό είναι το τελευταίο που το απασχολεί. Είναι μια απολύτως φυσιολογική φάση. Όσο εσείς εξασφαλίζετε ότι η ποιότητα του φαγητού που καταναλώνει -όση κι αν είναι αυτή- είναι υψηλή και το παιδί είναι υγιές μην ανησυχείτε για την όρεξή του.

Εσείς πρέπει να επιμένετε με άλλα λόγια στο μενού τους να υπάρχουν πρωτεΐνες, λαχανικά, φρούτα και υδατάνθρακες άσχετα με το αν θα τα φάνε. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει ώστε να προσελκύσετε την προσοχή τους στο πιάτο τους και αφήστε τα υπόλοιπα να δουλέψουν από μόνα τους. Είναι αλήθεια ότι στη νηπιακή ηλικία δίνονται οι περισσότερες μάχες για το φαγητό. Δεν έχει νόημα να μπείτε σε αυτή τη διαδικασία. Είναι η φάση που η πνευματική τους ανάπτυξη παίρνει τα πάνω της. Εμπιστευτείτε το παιδί σας και αφήστε το να σας καθοδηγήσει στο κάθε πότε και πόσο πεινάει. Οι γονείς συνήθως πανικοβάλλονται όταν βλέπουν ότι το παιδί τους δεν έχει όρεξη ή τρώει πολύ λίγο όμως πολλές από αυτές τις αλλαγές είναι φυσιολογικές. Και αν ανησυχείτε ή δεν μπορείτε να πειστείτε τότε ο παιδίατρος μπορεί να σας πείσει για του λόγου το αληθές. Σε κάθε περίπτωση αφού δεν μπορείτε να ελέγξετε το πότε και το πόσο στη διατροφή του παιδιού ελέγξτε το τι. Προσφέρετέ του μόνο υγιεινές επιλογές για να είστε σίγουροι ότι τουλάχιστον αυτά που θα φάει το ωφελούν. Σε κάθε περίπτωση θυμίζουμε, Πείτε όχι στις ομηρικές μάχες για μια ακόμη μπουκιά.

TIPS που ανοίγουν την όρεξη!

• Αφήστε το μωρό να σας «πει» κάθε πότε θέλει να θηλάσει και για πόση ώρα. Το να ανταποκρίνεστε στα σήματά του βοηθάει τον οργανισμό της μητέρας να παράγει γάλα ανάλογα με τις ανάγκες του μωρού.
• Εάν το ταίζετε με το μπιμπερό και πάλι «ακούστε» το μωρό σας. Μην αναγκάσετε το μωρό να πιει και την τελευταία γουλιά αν δείχνει ότι δεν θέλει άλλο.
• Προσπαθήστε να μην συγκρίνετε το μωρό σας με άλλα μωρά. Το καθένα έχει διαφορετικό τρόπο διατροφής, άμεσα συνδεδεμένο με το ρυθμό που αναπτύσσεται.
• Εάν το μωρό σας ζητάει να φάει περισσότερο από παλιά πιθανόν να είναι μια έξαρση ανάπτυξης. Ακόμη κι αν νιώθετε ότι δεν έχετε αρκετό γάλα ο οργανισμός σας χρειάζεται μέρες για να προσαρμοστεί.
• Εάν το μωρό σας αποσπάται όταν το ταίζετε επιλέξτε να του δίνετε τα γεύματά του σε ένα χώρο του σπιτιού με τις λιγότερες αφορμές για διακοπή.
• Παρά το ότι η πρώτη επαφή με το κουτάλι είναι διασκεδαστική για τα μωρά τα περισσότερα μετά από λίγο καιρό θέλουν να τρώνε πράγματα με τα χέρια τους. Μερικά μάλιστα μπορεί να εκδηλώσουν εξαρχής αυτή την επιθυμία. Προετοιμάστε μικρά κομμάτια από μαλακά τρόφιμα για να του δώσετε να φάει.
• Θα πρέπει να περιμένετε αρκετή ακαταστασία όταν ταίζετε ένα μωρό. Τα μωρά καταλήγουν πασαλειμένα φαγητό, το ίδιο και η σαλιάρα και ο χώρος που τρώνει. Είναι μέρος της διαδικασίας!
• Κρατήστε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι και λιπαρά μακριά από τα ντουλάπια σας ειδικά αν το παιδί σας τρώει λίγο. Γλυκά και αλμυρά του εμπορίου πρέπει να μείνουν μακριά από την καθημερινότητα των παιδιών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορείτε να επιτρέψετε κάτι γλυκό αλλά σπιτικό.
• Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι το στομάχι ενός νηπίου δεν είναι μεγάλο όπως του ενήλικα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να φάει σε ένα γεύμα τόση ποσότητα ώστε να πεινάσει μετά από πολλές ώρες. Συνήθως τα γεύματα σπάνε σε 5 ή 6 μικρογεύματα την ημέρα.
• Η εμφάνιση μετράει! Όσο πιο εμφανίσιμο είναι ένα πιάτο τόσο πιο ελκυστικό μπορεί να γίνει για ένα παιδί. Τριγωνάκια, πολύγωνα και χρώματα πρέπει να επιστρατευτούν για να πείσετε ένα παιδί ακόμη και να τσιμπήσει κάτι από το πιάτο του.

Με τη συνεργασία του παιδιάτρου, Ευάγγελου Κάνταρου.