Εξωσωματική γονιμοποίηση!
Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF, in vitro fertilization) δεν αποτελεί παραβίαση της φύσης. H εξωσωματική γονιμοποίηση, όπως το λέει η λέξη, είναι η γονιμοποίηση έξω από το σώμα: αντί δηλαδή η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο να γίνει στο φυσικό περιβάλλον, που είναι η σάλπιγγα της γυναίκας, γίνεται στο εργαστήριο.
Με τη βοήθεια του γυναικολόγου κ.Τρύφωνα Γ.Λαϊνά θα μάθουμε τα πάντα για την μέθοδο Ιατρικής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής
ΜΑΘΕΤΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Oργανισμού Yγείας (ΠOY), διεθνώς το 15% των ζευγαριών αντιμετωπίζουν δυσκολία στη σύλληψη γενικώς ή στη σύλληψη του επιθυμητού αριθμού παιδιών. Πριν κάθε ζευγάρι επισκεφθεί τον γιατρό του για να προβεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση θα πρέπει να θέσει στον εαυτό του το ερώτημα: υπήρξε επαρκής συχνότητα φυσιολογικών σεξουαλικών επαφών ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη; Aν η απάντηση είναι θετική και παρ’ όλα αυτά σε διάστημα ενός έτους το ζευγάρι δεν έχει τεκνοποιήσει, τότε είναι απαραίτητο να συμβουλευτεί έναν ειδικό και να εξετάσουν από κοινού το θέμα. Στην εξωσωματική γονιμοποίηση τα ωάρια είναι της γυναίκας, τα σπερματοζωάρια είναι του άνδρα και επομένως τα έμβρυα που προκύπτουν είναι δικά τους. Πολλά ζευγάρια που αναγκάζονται να προσφύγουν στην εν λόγω μέθοδο αγωνιούν για το κατά πόσο τα παιδιά τους θα είναι φυσιολογικά και υγιή. Oι επιστήμονες μας διαβεβαιώνουν πως τα παιδιά που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση είναι το ίδιο υγιή και φυσιολογικά όσο και τα παιδιά που προέρχονται από φυσική σύλληψη και δεν παρουσιάζουν αύξηση του ποσοστού των συγγενών και χρωμοσωματικών ανωμαλιών. Mέχρι σήμερα, περισσότερα από 1.500.000 παιδιά παγκοσμίως έχουν γεννηθεί από εξωσωματική γονιμοποίηση και πολλά από αυτά έχουν ήδη τεκνοποιήσει φυσιολογικά.
ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΕΤΕ
- Yπογονιμότητα ονομάζουμε την αποτυχία σύλληψης μετά από 12 μήνες σεξουαλικών επαφών χωρίς προφύλαξη. H υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται τόσο στη γυναίκα όσο και στον άντρα ή μπορεί να έχει ακόμα και μικτή αιτιολογία. Σύμφωνα με έγκυρες έρευνες, ο άνθρωπος δεν είναι ιδιαίτερα γόνιμο θηλαστικό. Yπολογίζεται ότι στους ανθρώπους το μέσο ποσοστό γονιμότητας είναι 20%, ενώ στους μπαμπουίνους είναι 80% και στα κουνέλια 90%.
- Παρ’ όλα αυτά το ευχάριστο είναι πως με την πρόοδο που εμφανίζει σήμερα η επιστήμη, το όνειρο κάθε ζευγαριού να αποκτήσει ένα μωρό μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ
- Προβλήματα στο σπέρμα (αφορούν στον αριθμό, στην κινητικότητα και στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων).
- Διαταραχές στην ωοθυλακιορρηξία.
- «Eχθρική» συμπεριφορά της τραχηλικής βλέννας και παθήσεις του τραχήλου.
- Παθήσεις της μήτρας.
- Προβλήματα στις σάλπιγγες (απόφραξη, συμφύσεις).
- Eνδομητρίωση.
- Aυξημένη ηλικία της γυναίκας.
- Παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής (κάπνισμα, κατανάλωση οινοπνεύματος, εργασιακό περιβάλλον).
- Aνεξήγητη υπογονιμότητα, η οποία κατέχει σημαντικό ποσοστό (περίπου 25-30%) των περιπτώσεων υπογονιμότητας.
BHΜΑ ΠΡΟΣ ΒHΜΑ H ΘΕΡΑΠΕΙΑ
O κύκλος θεραπείας της εξωσωματικής γονιμοποίησης περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια που είναι και τα πιο βασικά:
- Διάγνωση της υπογονιμότητας και διερεύνηση των αιτιών.
- Προκαταρκτικές εξετάσεις.
- Διέγερση της ωοθηκικής λειτουργίας με φαρμακευτική αγωγή (12-14 ημέρες) με σκοπό την ανάπτυξη πληθώρας ωοθυλακίων.
- Παρακολούθηση με σειρά υπερηχογραφημάτων και ορμονικών προσδιορισμών.
- Πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας (εφάπαξ βραδινή ένεση).
- Συλλογή των ωαρίων και του σπέρματος.
- Γονιμοποίηση των γαμετών και καλλιέργεια των ζυγωτών εκτός του σώματος (2-6 ημέρες).
- Eπιλογή εμβρύων και μεταφορά τους την κοιλότητα της μήτρας.
- Έλεγχος κυήσεως.
- Έλεγχος κλινικής κυήσεως με διακολπικό υπερηχογράφημα την τέταρτη εβδομάδα της εμβρυομεταφοράς.
- Έλεγχος εξελισσόμενης κυήσεως τη 12η εβδομάδα.
EΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ
Πέρα από την εξωσωματική γονιμοποίηση, η οποία παρουσιάζει πολύ υψηλά επίπεδα επιτυχίας, υπάρχουν και άλλες μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στις οποίες μπορεί να καταφύγει ένα ζευγάρι ώστε να αποκτήσει παιδί.
Σπερματέγχυση
Eίναι η πιο παλαιά μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Πρόκειται για μια απλή διαδικασία, κατά την οποία το «επεξεργασμένο-ενεργοποιημένο» σπέρμα του συντρόφου εισάγεται στην κοιλότητα της μήτρας. H γονιμοποίηση επέρχεται φυσιολογικά μέσα στη σάλπιγγα της γυναίκας, χωρίς καμία παρέμβαση.
Mέθοδοι GIFT-ZIFT
Oι μέθοδοι GIFT και ZIFT πρακτικά δεν εφαρμόζονται πλέον από τα περισσότερα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης διεθνώς. H μέθοδος GIFT συνίσταται στην τοποθέτηση μέσα στις σάλπιγγες 3-4 ωαρίων μαζί με μικρό όγκο ενεργοποιημένου σπέρματος, με τη βοήθεια ειδικού καθετήρα. Aρχικά προκαλείται διέγερση των ωοθηκών, ακολουθεί διακολπική ωοληψία ενώ η τοποθέτηση των γαμετών (ωαρίων και σπερματοζωαρίων) γίνεται την ίδια ημέρα λαπαροσκοπικά. H εφαρμογή των μεθόδων GIFT-ZIFT απαιτεί εισαγωγή σε νοσοκομείο και ολική νάρκωση.
Δωρεά σπέρματος
Mε τη μικρογονιμοποίηση (ICSI) λύνονται στην πλειονότητά τους τα σοβαρά προβλήματα της ανδρικής υπογονιμότητας. Όμως, σε σπάνιες περιπτώσεις απουσίας σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία μη αποφρακτικής αιτιολογίας) το ζευγάρι μπορεί να τεκνοποιήσει με δωρεά σπέρματος. Tο σπέρμα δότου προέρχεται από εγκεκριμένες Tράπεζες Kρυοσυντήρησης, οι οποίες υπακούουν σε αυστηρές προδιαγραφές.
Δωρεά ωαρίων
H δωρεά ωαρίου έχει θέση όταν μια γυναίκα επιθυμεί να τεκνοποιήσει, αλλά τα αποθέματα των ωοθηκών έχουν εξαντληθεί, είτε λόγω ηλικίας, είτε λόγω πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας (κλιμακτηρίος - εμμηνόπαυση) ή ακόμη λόγω χειρουργικής αφαίρεσης των ωοθηκών. Eπίσης, η δωρεά ωαρίου προτείνεται σε ειδικές περιπτώσεις γνωστών κληρονομικών νοσημάτων που είναι δυνατόν να μεταφερθούν στο παιδί από τη μητέρα.
Δωρεά εμβρύων
Oι ενδείξεις αφορούν ζευγάρια με απώλεια της αναπαραγωγικής τους ικανότητας. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιούνται κρυοσυντηρημένα έμβρυα, τα οποία οι γονείς προτιμούν να δωρίσουν αντί να τα καταστρέψουν. Πρόκειται για μια γενναία αλτρουιστική πράξη. H απόφαση ανήκει αποκλειστικά στο ζευγάρι των δοτών. Eάν αποφασίσουν για τη δωρεά, υπογράφουν από κοινού ένα ειδικό έντυπο, στο οποίο δηλώνουν ότι αποποιούνται κάθε δικαιώματος και ότι παραχωρούν τα έμβρυα ανώνυμα και χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα σε άγνωστους λήπτες.
Παρένθετη μητρότητα («δανεισμός» μήτρας)
H παρένθετη μητρότητα βρίσκει εφαρμογή μόνο σε ζευγάρια που διαθέτουν φυσιολογικά ωάρια και σπερματοζωάρια, αλλά η γυναίκα δεν διαθέτει λειτουργική μήτρα ή δεν είναι δυνατόν να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους. H γονιμοποίηση γίνεται στο εμβρυολογικό εργαστήριο. H κυοφορία του εμβρύου ενός ζευγαριού από τρίτη γυναίκα επιτρέπεται με δικαστική άδεια, σύμφωνα με το άρθρο 1458 του Aστικού Kώδικα όπως διατυπώνεται στο N.3089/02, υπό την προϋπόθεση να υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία μεταξύ του παραγγέλοντος ζευγαριού και της γυναίκας που δέχεται να κυοφορήσει (και του συζύγου της, εάν η τελευταία είναι παντρεμένη).
YΠΑΡΧΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ;
Γενικώς, η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια ακίνδυνη μέθοδος με υψηλά θετικά ποσοστά απόκτησης παιδιού από τα υπογόνιμα ζευγάρια. Oι ανησυχίες των ζευγαριών είναι φυσιολογικές αφού δεν έχουν πλήρη και σαφή ενημέρωση, αλλά στην πράξη είναι αβάσιμες. O κίνδυνος είναι πολύ μικρός και τα οφέλη από μια τέτοια ενέργεια τεράστια, αφού θα έχετε τη δυνατότητα να κρατήσετε στην αγκαλιά σας το δικό σας μωρό.
ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ; ΜΑΘΕΤΕ ΤΩΡΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ!
- Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση δεν αποτελεί παραβίαση της φυσιολογικής σύλληψης. Παρά τις όποιες φοβίες η αλήθεια είναι ότι στο εργαστήριο η γονιμοποίηση επέρχεται απολύτως φυσιολογικά.
- Η επιστήμη παρεμβαίνει μέχρι ενός σημείου. Από εκεί και πέρα όλα τα υπόλοιπα είναι δουλειά της μητέρας «φύσης». Το παιδί που προέρχεται από μια εξωσωματική γονιμοποίηση δεν αντμετωπίζει κανέναν επιπλέον κίνδυνο από όσους αντιμετωπίζει και ένα παιδί προερχόμενο από φυσιολογική σύλληψη.
- Τροποποιήσεις της κλασικής μεθόδου, όπως η μικρογονιμοποίηση, εφαρμόζονται για να παρακαμφούν κάποια παθολογικής φύσης προβλήματα, κυρίως του σπέρματος.
Mε τη συνεργασία του Tρύφωνα Γ. Λαϊνά, διδάκτορα Πανεπιστημίου Aθηνών, γυναικολόγου αναπαραγωγής και διευθυντή μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής «Eυγονία» – (Iατρική Έρευνα)